ՈՍՏԻԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ ԴԵՐԸ ՍԱՀՄԱՆԱԴՐԱԿԱՆ ԿԱՐԳԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԳՈՐԾՈՒՄ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ԱՆՀՆԱԶԱՆԴՈՒԹՅԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐՈՒՄ
DOI-:
https://doi.org/10.24234/scientific.v1i48.195Հիմնաբառեր-:
սահմանադրական կարգ, ինստիտուցիոնալ երաշխիք, քաղաքական կայունություն, մարդու իրավունքներ, պետական ինստիտուտներ, ժողովրդավարություն, հաշվետվողականությունՎերացական
Սույն հոդվածը դիտարկում է ոստիկանության առանցքային դերը սահմանադրական կարգի պահպանման գործընթացում՝ հատկապես քաղաքացիական անհնազանդության պայմաններում։ Բոլոր ժամանակներում ու մշակույթներում, երբ հասարակության բողոքներն ու սոցիալական շարժումները դառնում են քաղաքական բախումների տեսանելի արտահայտություն, պետության իրավապահ մարմինները հայտնվում են բարոյական և իրավաբանական բարդ ընտրության առջև՝ պահպանելու հասարակական կարգը, միաժամանակ չխախտելով քաղաքացիական ազատությունները։ Հեղինակավոր իրավաբանական ու քաղաքագիտական գործիչները նշում են, որ ոստիկանության գործողությունները, ինչպես ցանկացած ինստիտուցիոնալ միջամտություն, պետք է հարգեն օրենքի գերակայությունը և մարդու իրավունքների պաշտպանության սկզբունքները՝ հատկապես այն ժամանակ, երբ հանրային բողոքի ալիքները ճնշելու փորձերը կարող են հակասել սահմանադրականության էությանը։
Հոդվածի նպատակն է վերլուծել ոստիկանության ինստիտուցիոնալ դերը՝ որպես սահմանադրական կարգի պահպանման երաշխիք քաղաքացիական անհնազանդության պայմաններում Հայաստանի քաղաքական և իրավական համատեքստում։ Վերլուծությունը կատարվել է համադրելով տեղական փորձը միջազգային օրինակների հետ՝ բացահայտելով այն մեխանիզմները, որոնք թույլ են տալիս միաժամանակ ապահովել քաղաքացիների ազատությունները և պետության կայունությունը։ Հոդվածում քննվում է, թե ինչպես է ոստիկանությունը հանդես գալիս որպես սահմանադրական կարգի պաշտպան՝ միաժամանակ պահպանելով հանրային կարգը և չխախտելով մարդու հիմնարար իրավունքները։ Հոդվածի հիմնական եզրահանգումն այն է, որ ոստիկանության ինստիտուցիոնալ վերակազմավորումը և հաշվետվողականության մեխանիզմների ամրապնդումը հնարավորություն են ստեղծում համադրել սահմանադրական կարգի պաշտպանությունն ու քաղաքացիական ազատությունների պահպանումը։
Հղումներ
Nacional'noe Sobranie Respubliki Armeniya (2011). Zakon RA «O svobode sobranij» (Law of the Republic of Armenia on Freedom of Assembly.) https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=67136 (17.05.2025).
Konstituciya Respubliki Armeniya (2015). (Constitution of the RA). https://www.arlis.am/documentview.aspx?docID=102510 (17.05.2025).
Dalton D. (1993). Mahatma Gandhi: Nonviolent power in action. Columbia University Press. https://www.asianstudies.org/wp-content/uploads/mahatma-gandhi-nonviolent-power-in-action.pdf (15.05.2025) .
European Court of Human Rights. (2006). Oya Ataman v. Turkey, Application no. 74552/01. https://hudoc.echr.coe.int/fre#{%22itemid%22:[%22001-78330%22]} (17.05.2025թ.).
France 24. (2010). Protesters stop neo-Nazi rally in Dresden. https://www.france24.com/en/20100213-protesters-stop-neo-nazi-rally-dresden(18.05.2025).
General Comment No. 37 on the right of peaceful assembly (article 21). https://digitallibrary.un.org/record/3884725?v=pdf (17.05.2025).
Gustafsson C. (2011). Crime prevention in Sweden. Swedish National Council for Crime Prevention.https://bra.se/download/18.3007d3171926b2914f0453/1728402237450/2024_Crime-prevention-in-Sweden-2024.pdf (18.05.2025).
Human Rights Watch. (2021, January 25). Russia: Police detain thousands at pro-Navalny protests. https://www.hrw.org/news/2021/01/25/russia-police-detain-thousands-pro-navalny-protests (18.05.2025).
Human Rights Watch. (2021). Police responses to peaceful protest.
https://www.hrw.org/news/2021/10/19/cuba-peaceful-protesters-systematically-detained-abused (17.05.2025).
King M. L. Jr. (1963). Letter from Birmingham Jail.
https://www.csuchico.edu/iege/_assets/documents/susi-letter-from-birmingham-jail.pdf (17.05.2025)
Norwegian Police Directorate (2020). Police response to Black Lives Matter protests in Norway. https://thebattleground.eu/2020/12/02/black-lives-matter-reaches-norway (18.05.2025).
The Guardian (2019). Police use water cannon and teargas on Paris protesters. https://www.theguardian.com/world/2019/jan/12/police-use-water-cannon-and-teargas-on-paris-protesters-gilets-jaunes (18.05.2025) .
Ներբեռնումներ
Հրապարակված
Թողարկում
Բաժին
Արտոնագհր
Copyright (c) 2025 TIGRAN GHAZARYAN
Այս աշխատանքն արտոնագրված է որպես a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
